Η Δυσγραφία είναι μια Ειδική Μαθησιακή Δυσκολία, με νευρολογικό υπόβαθρο, η οποία χαρακτηρίζεται από δυσκολίες στην σωστή χρήση του γραπτού λόγου και εντοπίζεται συχνά σε παιδιά με χαμηλή σχολική επίδοση. Ειδικότερα, το παιδί δυσκολεύεται στην κατάκτηση της γραφής, με συνέπεια να μην μπορεί να εκφραστεί σωστά στο χαρτί και να μην μπορεί να ανταποκριθεί στις σχολικές απαιτήσεις.
Η Δυσγραφία εντοπίζεται συνήθως στο νηπιαγωγείο ή στην Ά Δημοτικού με τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
- Δυσανάγνωστα γράμματα
- Ελλιπή σχηματισμό γραμμάτων και συμβόλων
- Μη τήρηση γραμμής και περιθωρίων
- Λάθος προσανατολισμό γραμμάτων
- Λάθος προσανατολισμό στην γραμμή (από δεξιά προς αριστερά)
- Ακανόνιστο μέγεθος γραμμάτων
- Έλλειψη κενών ανάμεσα στις λέξεις
- Παράλειψη γραμμάτων
- Ορθογραφικά λάθη
- Αργό ρυθμό γραφής
- Εύκολη κόπωση
Τα παιδία με Δυσγραφία συχνά κουράζονται εύκολα και απογοητεύονται, με συνέπεια να παραιτούνται αμέσως. Έτσι, αντιμετωπίζουν μεγάλη δυσκολία ανταπόκρισης στις σχολικές απαιτήσεις από τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού, μιας και η γραφή είναι από τα σπουδαιότερα εργαλεία μάθησης. Θεωρείται, λοιπόν, πολύ σημαντικό να αντιμετωπιστεί οποιαδήποτε δυσκολία στην κατάκτηση της γραφής ως δεξιότητα από μικρή ηλικία.
Ο Eργοθεραπευτής είναι ο ειδικός που αξιολογεί το επίπεδο της γραφικής ικανότητας του παιδιού και αν χρειαστεί οργανώνει ένα πρόγραμμα αντιμετώπισης, σε συνεργασία με τον δάσκαλο ή τον Eιδικό Παιδαγωγό -εάν εμπλέκεται στην εκπαίδευση του παιδιού.
Συγκεκριμένα, ο Εργοθεραπευτής εντοπίζει και αξιολογεί σημάδια που σχετίζονται με δεξιότητες απαραίτητες για την γραφή, όπως:
- Ανώριμη ή λάθος λαβή μολυβιού
- Κακή στάση σώματος
- Κακή τοποθέτηση καρπού
- Δυσκολία στο πέρασμα μέσης γραμμής
- Δυσκολία στον οπτικοκινητικό συντονισμό
- Δυσκολία στo oπτικό κλείσιμο
Ο Εργοθεραπευτής προβαίνει σε αξιολόγηση, μέσω ειδικών τεστ, με τα οποία εκτιμά τη γραφική απόδοση του παιδιού. Κατόπιν, σχεδιάζει το πρόγραμμα αποκατάστασης της δυσγραφίας βάσει των δυσκολιών του κάθε παιδιού. Η χρονική διάρκεια του προγράμματος συνήθως κυμαίνεται από τρεις μήνες έως δύο χρόνια ανάλογα από την βαρύτητα των δυσκολιών και την ηλικία του παιδιού.
Οι βασικές αρχές ενίσχυσης της γραφής είναι:
- Ενίσχυση οπτικής καταγραφής
- Ενίσχυση κινητικού σχεδιασμού
- Ενίσχυση αιθουσαιο-ιδιοδεκτικής καταγραφής
- Ανάπτυξη ιδεασμού
- Ανάπτυξη απτικής καταγραφής
- Ανάπτυξη προτύπων κίνησης και στάσης
- Ενίσχυση συναισθήματος
- Συμβουλευτική γονέων
Η εργοθεραπευτική παρέμβαση περιλαμβάνει την εκπαίδευση και ενίσχυση των απαραίτητων δεξιοτήτων που χρειάζεται για την γραφή. Αυτό γίνεται με:
- Γραφοκινητικές ασκήσεις
- Ασκήσεις λεπτής κίνησης και οπτικοκινητικού συντονισμού
- Δραστηριότητες οπτικής ενίσχυσης
- Ασκήσεις ισορροπίας
- Ασκήσεις ενδυνάμωσης κορμού και άνω άκρων
- Κατασκευαστικές δραστηριότητες
- Παιχνίδια για ενίσχυση απτικής επεξεργασίας
Πολύ καθοριστικό για την πορεία και την αποτελεσματικότητα της παρέμβασης είναι η στιγμή έναρξής της και η συνδρομή των γονέων σε όλη την διαδικασία. Συνεπώς, είναι σημαντικό όταν οι γονείς εντοπίζουν δυσκολίες στη γραφή των παιδιών, να απευθύνονται άμεσα στον Εργοθεραπευτή, ώστε να προλάβουν τυχόν δυσκολίες στην σχολική απόδοση των παιδιών ή αν ήδη υπάρχουν να τις αντιμετωπίσουν έγκαιρα και αποτελεσματικά.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Reynolds, C. & Jayzen Fletcher, E. (2007). Encyclopedia of Special Education (3rd ed.). John Wiley and sons : USA
Αλεξάνδρου Ε. : «Αντιμετώπιση δυσγραφίας από τον εργοθεραπευτή.
Παρουσίαση περιστατικού».(2008). Εργασία στο 4ο Συνέδριο του Συλλόγου Ελλήνων Εργοθεραπευτών.
Σπαντιδάκης, Ι.(2004) Προβλήματα παραγωγής γραπτού λόγου παιδιών σχολικής ηλικίας. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Ειρήνη Φωτοπούλου
Εργοθεραπεύτρια
ΚΕΜΥΛΟ
ΤΟΜΕΑΣ ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ
